fbpx

Słoma i gnojowica na gleby lekkie

Spośród wielu możliwości użyźniania gleb lekkich, podstawowe znaczenie ma systematyczne wnoszenie substancji organicznych, z których tworzą się związki próchniczne. Dawniej stosowany był w tym celu obornik, słusznie uważany za jeden z najwartościowszych nawozów organicznych. Obecnie, wobec znacznego spadku produkcji zwierzęcej, większe znaczenie ma przyorywana słoma zbóż i innych resztek roślinnych (liści, łęcin ziemniaka, nawozów zielonych).

Wprawdzie słoma zawiera wszystkie niezbędne dla roślin składniki pokarmowe (najwięcej potasu), ale jej wartość nawozowa oceniana jest głównie ze względu na wniesienie znacznej ilości substancji organicznej, przeciętnie tyle, ile znajduje się w 15-20 t obornika. Wyjątkiem pod tym względem jest słoma kukurydziana, bowiem jej przyoranie, ze względu na dwukrotnie większą masę od typowych zbóż, odpowiada pełnej, 30-tonowej dawce tego nawozu. Poza tym dostarcza (po mineralizacji) znacznych ilości składników mineralnych, szczególnie potasu – przeciętnie 210 kg/ha K2O i azotu – ponad 100 kg N, zaś mniej fosforu – 42 kg P2O5.

Baner Syngenta

W słabszych stanowiskach oraz na lżejszych glebach, przed przyoraniem pociętej i równomiernie rozrzuconej na polu słomy, wskazany jest dodatek nawozów azotowych, przeciętnie w ilości 8 kg N na 1 tonę słomy. Rodzaj nawozu nie ma większego znaczenia, a więc może to być mocznik (do 100 kg/ha), siarczan amonu (do 200 kg), saletra amonowa (do 140 kg), RSM (do 150 l), ale też nawóz wieloskładnikowy zawierający azot. Bardzo dobrym nawozem byłaby też gnojowica, w dawce 20-30 m3. Bezpośrednio po wniesieniu nawozów, wskazana byłaby podorywka, na głębokość 8-12 cm. Dobrym rozwiązaniem, zwłaszcza przy wysokiej ścierni, byłoby zastosowanie brony talerzowej lub odpowiedniego agregatu z tym narzędziem, który lepiej rozdrobni i zmiesza z wierzchnią warstwą gleby resztki pożniwne i wniesione nawozy, jak też ułatwi kiełkowanie chwastów.

Wskazany byłby też wysiew międzyplonów, zwłaszcza w stanowiskach, gdzie rozlano wcześniej gnojowicę, np. w postaci gorczycy białej (18-25 kg/ha), facelii (10-12 kg/ha), a nawet (do 10 sierpnia) nasion roślin strączkowych (łubinu żółtego lub wąskolistnego, wyki ozimej, ewentualnie seradeli) lub ich mieszanek ze zbożami. Taki sposób uprawy jest praktykowany w niektórych rejonach kraju, choć o powodzeniu uprawy decyduje przebieg pogody, a zwłaszcza ilość i rozkład opadów. Przed wysiewem roślin strączkowych powinna być wykonana głębsza podorywka, bowiem ich nasiona powinny być umieszczone głębiej. Niemniej udana uprawa tych lub innych roślin w międzyplonie, istotnie wzbogaca glebę w substancję organiczną, z korzyścią dla plonów roślin w przyszłym roku oraz w kolejnych 2-3 latach. Rośliny te spełniają również funkcje strukturotwórcze i przeciwerozyjne, zapobiegają też stratom składników mineralnych, zwłaszcza azotu. Niektóre z nich dostarczają azot (strączkowe), jak też wykazują działanie fitosanitarne, przerywając rozwój chorób grzybowych zbóż. Zalicza się do nich gorczyce, rzodkiew oleistą, perko, rzepak i rzepik, a więc rośliny z rodziny krzyżowych. Rosnące w takim stanowisku międzyplony ułatwiają też rozkład (mineralizację) resztek roślinnych zbóż, w tym słomy.

Gnojowica jest mieszanką kału i moczu, z dodatkiem wody. W związku z tym wyróżnia się gnojowicę gęstą (zawiera przeciętnie 8% suchej masy) oraz rzadką, mniej lub bardziej rozcieńczoną. W zależności od zawartości wody, jak też pochodzenia (bydlęca, świńska) znacznie różni się składem i wartością nawozową. Niemniej, w porównaniu z obornikiem zawiera istotnie mniej suchej masy, nieco mniej azotu i fosforu oraz znacznie mniej potasu (składnik ten znajduje się w większej ilości w ściółce obornika). Jednak składniki te, zwłaszcza azot, są znacznie lepiej przyswajalne dla roślin, niż z obornika, ale też w mniejszym stopniu (dotyczy azotu), niż z nawozów mineralnych. Z kolei fosfor i potas są w podobnym stopniu dostępne z gnojowicy i z nawozów mineralnych. W 1 m3 gnojowicy (1000 l) znajduje się przeciętnie 3-4 kg azotu (N) i nieco więcej potasu (K2O) oraz 2-3 kg fosforu (P2O5). Poza tym, podobnie jak w oborniku, występują pewne ilości wapnia (3-3,5 kg CaO), magnezu (około1 kg MgO), siarki, sodu i mikroelementów.

Należy odróżniać gnojowicę od gnojówki. Gnojowica jest mieszaniną kału, moczu i wody, podczas gdy w skład gnojówki wchodzi głównie mocz, przesiąkający przez ściółkę. W związku z tym gnojówka jest nawozem azotowo-potasowym, z minimalną ilością fosforu. W 1 m3 zawiera przeciętnie 3,5-4,5 kg azotu (N) oraz do 7 kg potasu (K2O). W załączonej tabeli podano skład obornika, gnojowicy i gnojówki oraz ilość składników wnoszonych do gleby w 30 t obornika oraz 30 m3 gnojowicy i gnojówki. Są to przeciętne dawki, polecane jednorazowo pod poszczególne uprawy, maksymalne dochodzą do 50 m3. Gnojowicę i gnojówkę można stosować w różnych terminach i stanowiskach: na ścierń, przed przyoraniem lub stalerzowaniem słomy, po czym wskazany byłby wysiew międzyplonów (z wyjątkiem strączkowych), przed uprawkami poprzedzającymi siew roślin ozimych, głównie rzepaku, ale też (w słabszych stanowiskach) pszenicy, w dawce do 15 m3 gnojowicy,
przed uprawkami wiosennymi, pod niektóre rośliny jare, wczesną wiosną oraz po zbiorze pokosów na łąkach, w trakcie wegetacji roślin, np. kukurydzy i okopowych. W tym celu niezbędny jest odpowiedni sprzęt, umożliwiający rozlew tych nawozów do gleby, a nie na rośliny.

Tebala. Skład chemiczny obornika, gnojowicy i gnojówki oraz ilość składników wnoszona w przeciętnie zalecanej dawce.

Wyszczególnienie Zawartość składników w % Ilość wnoszonych składników w kg/ha
Azot Fosfor Potas Magnez
N P2O5 K2O MgO
Azot Fosfor Potas Magnez
N P2O5 K2O MgO
Obornik:
– bydlęcy
– świński
0,5 0,3 0,7 0,18
0,5 0,4 0,7 0,20
w dawce 30 t/ha
150 90 210 54
150 120 210 60
Pomiot ptasi od:
– kur
– kaczek i gęsi
1,6 1,5 0,8 0,70
0,7 1,0 0,7 0,30
od kur w dawce 10 t/ha, od gęsi 15 t/ha
160 150 80 70
105 150 105 45
Gnojowica:
– bydlęca
– świńska
0,36 0,20 0,40 0,09
0,44 0,30 0,38 0,07
w dawce 30 m3/ha
108 60 120 27
132 90 114 21
Gnojówka:
– bydlęca
– świńska
0,45 – 0,70 –
0,35 – 0,30 –
w dawce 30 m3/ha
135 – 210 –
105 – 90 –

Ustalając dawkę gnojowicy lub gnojówki, należy brać pod uwagę koncentrację składników, a zwłaszcza ilość wnoszonego w tej postaci azotu. Jest to istotne, zwłaszcza przy ich stosowaniu pod oziminy oraz w trakcie wegetacji, by nie przeazotować roślin. W związku z tym zaleca się jednorazowo od 15 do 50 m3, czyli od 15 do 50 tys. l w przeliczeniu na 1 ha. Często gnojowica rozlewana jest w okresie późnojesiennym lub wczesnowiosennym, a więc upływa dość długi okres pomiędzy jej stosowaniem, a wegetacją roślin. Wiąże się to ze stratami składników, zwłaszcza z lżejszych gleb, głównie w wyniku wymywania, bądź ulatniania azotu, w postaci amoniaku. Stąd trudno jest ostatecznie ocenić wartość tych nawozów, pod względem ilości wniesionych składników. Należy dodać, że nawozy organiczne, z uwagi na ochronę środowiska, można stosować od 1 marca do 30 listopada.

McHale - baner
Danko baner marzec 2024
Webinarium konopie - baner
POZ 2024 - baner

Najpopularniejsze artykuły
NAJNOWSZE WIADOMOŚCI
[s4u_pp_featured_products per_row="2"]
INNE ARTYKUŁY AUTORA




ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

NAJNOWSZE KOMENTARZE

Newsletter

Zapisz się do Rolniczego Newslettera WRP.pl, aby otrzymywać informacje o tym co aktualnie najważniejsze w krajowym i zagranicznym rolnictwie.