fbpx

Akademia Żywienia Roślin: Fosfor

Fosfor, podobnie jak azot, jest niezbędny do prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin. Mimo, że jego zawartość w roślinie jest niższa niż zawartość azotu, to jednak w zasadniczy sposób decyduje ona o ilości i jakości uzyskiwanych plonów roślin.

Fosfor w roślinach

Baner Syngenta

W roślinach optymalnie odżywionych fosforem zawartość tego pierwiastka waha się w przedziale od 0,1 do 1%. Najwięcej fosforu występuje w roślinach młodych, a z wiekiem jego zawartość w organach wegetatywnych ulega zmniejszeniu. Występuje w formie mineralnej i organicznej. Zawartość nieorganicznych form fosforu w roślinie ulega zwiększeniu wraz ze wzrostem stężenia tego pierwiastka w glebie. W liściach roślin młodych zawartość związków nieorganicznych może sięgać nawet 80%. Formą zapasową fosforu jest fityna występująca w nasionach roślin.

Fosfor odgrywa kluczową rolę w początkowych fazach wzrostu roślin, w okresie wiosennego ruszenia wegetacji odmian ozimych oraz w trakcie zawiązywania i wzrostu nasion. Duże znaczenie ma odpowiednia zawartość tego pierwiastka w nasionach przeznaczonych na materiał siewny (zwłaszcza rzepaku), z którego korzystają kiełkujące i młode rośliny, w momencie gdy system korzeniowy nie jest w stanie zaopatrzyć ich w dostateczną ilość fosforu.

Roślinami charakteryzującymi się czasowym zapotrzebowaniem na fosfor są zboża. Począwszy od fazy krzewienia dochodzi do systematycznego zmniejszania zawartości tego pierwiastka w organach wegetatywnych – liściach czy źdźbłach. Zawartość fosforu w młodych liściach jest znacznie większa niż w korzeniach i źdźbłach. Po okresie kwitnienia następuje wyraźny spadek zawartości fosforu w organach wegetatywnych przy jednoczesnym wzroście jego zawartości w organach zapasowych – nasionach i ziarnie. W fazie dojrzewania dochodzi do przenoszenia fosforu z organów wegetatywnych do nasion. W konsekwencji tego ziarno zbóż akumuluje do 70%, zaś nasiona roślin strączkowych do 50% całkowitej puli fosforu pobranej w całym sezonie wegetacyjnym.

Fosfor występuje w związkach mających kluczowe znaczenie dla metabolizmu roślin. Wchodzi w skład wielu związków organicznych, między innymi kwasów nukleinowych niezbędnych w przekazywaniu informacji genetycznej oraz związków wysokoenergetycznych odgrywających kluczową rolę w procesie oddychania i fotosyntezy. Wpływa na właściwości błon cytoplazmatycznych i transport składników mineralnych i reguluje aktywność enzymów uczestniczących w procesach powstawania i przemian energii oraz w syntezie węglowodanów, białek i tłuszczów. Stanowi element składowy ściany komórkowej i błon komórkowych.

Wpływ fosforu na plon i jakość roślin

Funkcja plonotwórcza fosforu związana jest z jego wpływem na lepszy rozwój systemu korzeniowego roślin, zwiększając tym samym pobieranie wody i składników mineralnych. Poprzez zwiększenie zawartości związków budulcowych – lignin – wpływa korzystnie na tkankę mechaniczną łodyg lub źdźbeł. Zwiększa liczbę zawiązywanych nasion oraz skraca okres dojrzewania roślin, odgrywając kluczową rolę w produkcji kukurydzy ziarnowej, co jest szczególnie widoczne w chłodnych strefach klimatu umiarkowanego.

Fosfor wpływa na tolerancję roślin na niekorzystne warunki glebowo-klimatyczne oraz patogeny. Zwiększa tolerancję roślin (szczególnie pszenicy ozimej) na niskie temperatury, co jest związane z prawidłowym ukorzenieniem się roślin oraz poprawą wzrostu odmian ozimych w okresie wiosennym. Wpływa na większą tolerancję roślin na niedobór wody. Poprzez efektywne pobieranie wody przez dobrze rozwinięty system korzeniowy, prowadzi do szybkiego wzrostu roślin i wczesnego zakrywania gleby ograniczającego straty wody. Dobre odżywienie roślin fosforem zwiększa ich odporność na choroby, wpływając na zmniejszenie w roślinie ilości niskocząsteczkowych form azotu, stanowiących pożywienie dla chorobotwórczych mikroorganizmów.

Optymalne zaopatrzenie roślin w fosfor poprawia ich parametry jakościowe, zwiększając zawartość azotu białkowego, aminokwasów egzogennych, węglowodanów (skrobi w ziemniakach czy sacharozy w burakach) oraz witamin A, B1 i C. Dodatkowo ogranicza występowanie w roślinach niektórych związków wpływających negatywnie na metabolizm, takich jak na przykład kwas szczawiowy, który pogarsza parametry jakościowe szpinaku czy liści buraka.

McHale - baner
Danko baner marzec 2024
Webinarium konopie - baner
POZ 2024 - baner

ZOSTAW KOMENTARZ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Najpopularniejsze artykuły
NAJNOWSZE WIADOMOŚCI
[s4u_pp_featured_products per_row="2"]
INNE ARTYKUŁY AUTORA




ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

NAJNOWSZE KOMENTARZE

Newsletter

Zapisz się do Rolniczego Newslettera WRP.pl, aby otrzymywać informacje o tym co aktualnie najważniejsze w krajowym i zagranicznym rolnictwie.